Хиподерм

Хиподермот како и дермот има мезенхимално потекло. Примарна клетка е липоцит (аналог на фибробластот) кој произведува големи количини на масти кои ја сочинуваат главнината на овој дел кожата. Липоцитите се групирани во лобулуси меѓу кои се протега фина мрежа на колагени и еластични смопчиња. Хиподермот содржи крвни и лимфни садови ,како и нерви сместени помеѓу адипозните лобулуси. Масното ткиво се состои од триглицериди. Неговата дебелина варира на различни делови на телото, во зависност од полот. Служи како топлотен изолатор, амортизер на ударите, како и депо на масти кои најбрзо се трошат при гладување.

Дерм

Дермисот е вториот и најголем дел на кожата, дебел 2-3мм, со варијации зависни од локализацијата. Најдебел е на дланките и стапалата ,а најтенок на клепките. Тој претставува матрих на кожата. Граден е од сврзно ткиво (колагени и еластични влакна), аморфен материјал (составен од протеогликани и гликопротеини) и клеткини елементи. Во него се сместени крвни и лимфни садови, потни и лојни жлезди, коренот на влакното, мускули, нервни структури. Поделен е на два дела:

·       Папиларен (суперфицијален)

·       Ретикуларен (длабок).

Епидерм

Епидермисот е најповршински слој на кожата и претставува континуирано обновувачки повеќеслоен сквамозен епител, кој кон површината постепено кератинизира и најповршно десквамира.

Негови деривати се т.н. кожни аднексии, нокти, влакнени фоликули, потни и лојни жлезди кои структурно припаѓаат на вториот слој од кожата-дермисот.Тој лежи на базална мембрана која визуелно го разграничува но всушност силно структурно и функционално го поврзува со дермот. Преку него по пат на дифузија се снабдува со виталните биохемиски состојки (не поседува крвни и лимфни садови). Во структурата на епидермот учествуваат клетки со различно ембриолошко потекло, морфологија, биохемизам и функција. Основните структурни клетки ,со застапеност од околу 90% се наречени кератиноцити, бидејќи во основата на нивниот биохемизам е синтезата на фибриларниот протеин кератин, а ембриолошки потекнува од ектодермот. Животниот век на еден кератиноцит во просек трае 26-28 дена. Тоа е период за кој тој се создава по пат на митотска делба од матичната клетка, како клетка ќерка пролиферира, се диференцира, за конечно како крајно диференцирана комплетно кератинизирана, да одпадне од површината на епидермот. Овој процес континуирано се одвива во текот на целиот животен век на човекот, при што додека едни кератиноцити пролиферираат, други се во различна фаза на диференцирање, се до конечно кератинизирање.Поради ова во хистолошката градба на епидермисот се разликуваат пет слоеви:

·       stratum basale

·       stratum spinosum

·       stratum granulosum

·       stratum lucidum

·       stratum corneum

Другите клетки кои се вклопени во структурата на епидермисот меланоцити, меркелови клетки и лангерхансови клетки имаат други функции, а не синтеза на кератин, но се во силна корелација со кератиноцитите, имаат различно ембрионално потекло и во различен период од ембрионалниот живот се вселуваат во епидермот се наречени некератинизирачки клетки и се сместени помеѓу кератиноцитите во различни слоеви на епидермот.

Хистолошка градба на кожата

Во хистолошка градба на кожата се застапени повеќе структурни елементи, различни според морфологијата, функцијата и со различно ембрионално потекло, но силно структурно поврзани и реципрочно функционални зависни помеѓу себе,како и со другите органи и органски системи во човековиот организам.(сл.1)

 

Повеќеслојноста на кожата е микроскопски препознатлива, но функционално неделива и одејќи од површината кон длабочината се состои од три слоја:

1)     Епидерм

2)     Дерм
3) Хиподерм

КОЖА

· КОЖА = integumentum commune / заеднички покривач

Ø  Δερμα/кожа

Ø  CUTIS/кожа

Кожата е волуминозен, повеке слоен, плоскат, орган, кој во целост го прекрива човековиот организам со својата комплексна високоспецијализирана градба и функционалност, создава специјална бариера во однос на надворешната средина, со што дава силен придонес во одржувањето на хомеостазата на човековиот организам. Во пределот на природните отвори (очи, нос, гениталие, анус, мочниканали ) преминува во полуслиузокожа (semimucosa) и слузокожа (mucosa). Структурните како и функционалните карактеристики на кожата во најголем дел се генeтски одредени, но силно зависат од општата состојба на организмот, а во текот на животот се физиолошки менливи и во различен степен модифицирани под влијание на различни егзогени нокси. Дерматологијата (од грчките зборови Δερμα/кожа и λογος/наука) е наука за кожата што се занимава со проучување како на болната, така и на здрава кожа. Познавањето на анатомската градба, биологија и физиологија на здравата кожа е нужен предуслов за разбирање на патолошките појави и научно објаснување на сите наши профилактички и терапеутски постапки. Одамна е отфрлено старот сваќање дека кожата е само пасивна обвивка на човековото тело со со единствана функција да ги штити внатрешните органи од механички, термички, хемиски и светлосни оштетувања. Денес кожата се смета дека е самостоен орган кој е тесно поврзан со животот и функцијата на целиот човеков организзам. Здравјете на кожата од голем дел зависи од здравјето на целиот човеков организам и многу промени што се јавуваат на кожата се само одраз на таа состојба. Од друга страна болестите на кожата често имаат влијание врз состојбата на организамот во целина.

За разлика од внатрешните органи кои се заштитени кожата со целата своја површин доаѓа во непосреден допир со надворешен севет и постојано е изложена на влијанијата на околината (паразити, бактерии, вируси, физички, хемиски фактори и др.) кои можат да предизвикаат оштетувања или заболување на кожата а во понатамошниот тек често предизвикуваат нарушување на општата здраствена состојба. Затоа се вели дека кожата е прзорец преку кој гледаме во внатрешноста на организмот и огледало на кое се рефлектираат збивањата на организмот. Здравјето на кожата многу зависи и од социјално-економските, а особено од хигиенските услови на живот и работа. За целосно и правилно разбирање на кожните болести потребно е да ги набљудуваме во тесна и каузлна врска како со целиот организам така и со условите во кој живее и работи.