Потни жлезди

Потни жлезди (glandulae sudoriparae seu sudoriferae) се наоѓаат насекаде во човековата кожа. Се делат на два типа:

·       екрини или мали потни жлезди

·       апокрини или големи потни жлезди.

Екрини (мали) потни жлезди се вистински потни жлезди, сместени во целата кожа ги има околу 3 милиона, распоредени со различна густина во различни регии на телото. Најгусти се на дланките, стапалата, челото и аксилите. Ги нема на слузокожите, glans penis I preputium кај мажите, clitoris I labia minora кај жените. Тие се прости тубуларни и по типот на секреција мерокрини жлезди составени од два дела:секреторен дел и изводен канал. Во составот на потта водата учествува со околу 98-99%, а со 1-2% застапени се различни неоргански и органски материи (Na, Cl, K, млечна киселина, уреа, амонијак, аминокиселини, протеини, витамини, имуноглобулини и др.) преку потта се излачуваат и медикаменти: арсен, бром, салицилати, антимикотици и др. Екрините жлезди со продукција на потта имаат важна улога во одржување на нормалната телесна температура, хидратацијата на корнеалниот слој и формирање на заштитен липиден слој, се елиминираат различни токсични материи, таа делува бактерицидно и фунгицидно. Во услови на висока надворешна температура, фебрилни состојби, емоционален стрес, под дејство на некои медикаменти и други стимулси, продукцијата на потта може да се зголеми на 2-3 литра на час или дневно до околу 10 литра.

Апокрини (големи) потни жлезди се разликуваат од екрините по потекло, распоред, големина и начинот на секретирање. Потекнуваат од примарната епителијална основа како и лојните (себацеални) жлезди и влакнениот фоликул. Распоредени се само во неколку подрачја на кожат-аксилите, аногениталната регија, ареолите на дојката, а како модифицирани ги има во надворешниот ушен канал (церуминозни жлезди), во очните капаци (moll-ови жлезди) и во дојката (мамарни жлезди). Апокрините исто како и екрините се тубуларви жлезди, градени од два дла-секреторен дел и изводен канал. До пубертетот апокрините жлезди се мали и нефункционални, а се активираат под дејство на полови хормони. Секретот не е пот, туку млековидна вискозна супстанција, без мирис, богата со масти, кои по излевањето на површината на кожата од бактериската микрофлора се разградуваат до масни киселини, кои се со непријатен мирис. Нивната секреција не е континуирана и е контролирана од адренергичниот систем.